Badania genetyczne
Achondroplazja
Badanie wykonujemy:
ze śliny (pobranie materiału wymaga naplucia do probówki, zestaw niezalecany dla dzieci poniżej 5 roku życia)
z krwi żylnej
Achondroplazja
Achondroplazja jest chorobą genetyczna dziedziczoną autosomalnie dominująco o pełnej penetracji i niewielkim zróżnicowaniu stopnia ekspresji. Jest to jedna z najczęściej występujących dziedzicznych postaci niskorosłości u ludzi (częstość występowania szacuje się na 1:15 000-40 000 żywych urodzeń). Ponad 80% pacjentów chorujących na achondroplazje ma zdrowych rodziców, co wskazuje na to, że przyczyną choroby jest mutacja de novo. Częstość takich mutacji rośnie z wiekiem ojca, zwłaszcza po 35 roku życia.
Genem odpowiedzialnym za występowanie achondroplazji jest gen FGFR3 (gen kodujący receptor czynnika wzrostu fibroblastów), który składa się z 19 eksonów i zlokalizowany jest na chromosomie 4 (4p16.3). Niemal we wszystkich przypadkach achondroplazji przyczyną tej choroby są mutacje prowadzące do zmiany nukleotydu w pozycji 1138 (99% mutacji), które powodują zamianę glicyny na argininę w pozycji 380 łańcucha aminokwasowego (G380R) - kod badania ACH-1. Innymi rzadkimi mutacjami w tym genie są G375C i G346E. Badaniem uzupełniającym, zalecanym dla pełniejszej oceny występowania zmian mutacyjnych w genie FGRF3 (przy braku mutacji w badaniu ACH-1), jest ocena sekwencji w eksonach 11-13 i 15-17- kod badania ACH-2. Mutacje dotyczące genu FGFR3 są mutacjami prowadzącymi do nabycia funkcji, czego konsekwencją jest stała aktywacja receptora FGFR3. Prowadzi to do upośledzenia kostnienia śródchrzęstnego i zaburzeń rozwoju kośćca.
Objawy achondroplazji są związane ze skróceniem kończyn, skróceniem i pogrubieniem kości długich. U pacjentów obserwuje się: dłonie kształtu trójzębnego, szpotawość kolan, ograniczenia w prostowaniu stawu łokciowego, znaczną lordozę lędźwiową, kifozę lędźwiowo-piersiową, łukowato wygięte kości piszczelowe. Przy zachowaniu prawidłowej długości tułowia chorzy mają nieproporcjonalnie dużą głowę. Osoby z achondroplazją cechuje niskorosłość, średnia wysokość ciała dla mężczyzn to około 131±5,6 cm a dla kobiet 124±5,9 cm. Rozwój umysłowy jest zwykle prawidłowy.
Prognozowana długość życia dla chorych z achondroplazją jest o 10-15 lat krótsza od średniej w populacji ogólnej z powodu występujących powikłań kardiologicznych lub neurologicznych. Chorzy będący homozygotami pod względem mutacji G380R cierpią na znacznie cięższa postać choroby i często umierają w okresie niemowlęcym z powodu niewydolności oddechowej.
Literatura:
Genetyka Medyczna - Drewa G.,Ferenc T., 10.1.3:204-206
http://omim.org/entry/100800
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1152/